} catch (e) { console.error('Custom Theme JS Code: ', e); }
Χρύσα Νικολέρη, UL (Urban Landscape), 2000, φωτογραφία επικολλημένη σε αλουμίνιο, 89x119 εκ.

Κλιματική κρίση

"Γη και ύδωρ". Μια φράση που από την αρχαιότητα συμβολίζει την πλήρη υποταγή στον κατακτητή. Η ανθρωπότητα από ποιον έχει κατακτηθεί άραγε και πού έχει παραδοθεί;  Ποια πραγματικότητα, ποια αίτια και ποια φαινόμενα «ορίζουν» σήμερα το νερό και τη γη; Πώς έχει κατακτήσει τη γη η ανθρωπότητα, πώς έχει εκμεταλλευτεί τους καρπούς της;

Η κλιματική κρίση είναι πλέον παγκοσμίως αισθητή, όσο επίσης υπήρξε και αναμενόμενη. 

Η μνήμη της γης και τα τραύματά της δεν έγιναν από κανέναν άλλο, παρά εμάς, που σήμερα ζούμε στην εποχή του λεγόμενου «ανθρωπόκαινου», έχοντας πια την εμπειρία του δημιουργήματός μας και παρατηρώντας τη μη αναστρέψιμη εξέλιξή του.

Στην ενότητα αυτή, κάθε έργο/στοιχείο είναι και μαζί ένα στοιχειό: είναι η φωτιά που καίει πόλεις και δάση, είναι η καλλιέργεια –η πιο αρχαία και επαναστατική τεχνολογία- και οι φυσικές και κοινωνικές τους προεκτάσεις, είναι τα απομεινάρια της εργασίας μας πάνω στη γη, το κάθε μας πέρασμα, κυριολεκτικό ή μεταφορικό πάνω από το έδαφος της ύπαρξής μας.

Επιμελητική ομάδα MOMus - Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης


Γιώργος Γυπαράκης

Γιώργος Γυπαράκης (1962)

Χωρίς τίτλο, 1994

Χαλκός

35x64x49 εκ.

Συλλογές MOMus - Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Ο κύκλος της ζωής και της φύσης, ο μύθος και οι φανταστικές ιστορίες τροφοδοτούν τον προσωπικό κώδικα επικοινωνίας του Γυπαράκη, ο οποίος είναι πολυσύνθετος τόσο κατασκευαστικά όσο και εννοιολογικά. Συνδυάζοντας μεταβιομηχανικά υλικά (οικοδομικό σύρμα, σίδερο, λάστιχο, βραστήρες, υαλοβάμβακα κ.ά.) με φυσικά στοιχεία (νερό, χώμα, φωτιά, αιθέρια έλαια, ήχο κ.ά.) δημιουργεί εγκαταστάσεις και κατασκευές που επενεργούν στο μεγαλύτερο μέρος των αισθήσεων του θεατή (όραση, αφή, ακοή, όσφρηση).Με τις εγκαταστάσεις του, που διαμορφώνονται ανάλογα με τον εκάστοτε χώρο, ισορροπεί μεταξύ πραγματικού και φανταστικού, υποβάλλοντας στο θεατή συνειρμικές εικόνες από το χώρο του ατομικού και του συλλογικού ασυνείδητου. Μεταλλάσσει οργανικές φόρμες σε γλυπτικές και, αντίθετα, προσδίδει σε αναγνωρίσιμα αντικείμενα της καθημερινότητας πλαστικές ιδιότητες του φυσικού κόσμου, όπως το συρμάτινο φόρεμα που μεταμορφώνεται σε δέντρο.

Χρύσα Νικολέρη

Χρύσα Νικολέρη (1964-2017)

UL (Urban Landscape), 2000

Φωτογραφία επικολλημένη σε αλουμίνιο

89x119 εκ.

Συλλογές MOMus - Mουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Το φωτογραφικό έργο της Χρύσας Νικολέρη φέρει ένα ιδιαίτερο φορτίο, αυτό της τοπικής και συνάμα υπερτοπικής δυναμικής που τόσο η ίδια αγαπούσε. Η φωτογράφος έχει απλόχερα αφήσει -τόσο η ίδια όσο και η γνωστή φωτογραφική οικογένεια Νικολέρη- επί δεκαετίες στην Θεσσαλονίκη μια καλλιτεχνική παρακαταθήκη ανεκτίμητη, αποτελούμενη από καταγραφές, πορτραίτα και ιστορικά στιγμιότυπα.

Το έργο της Νικολέρη σε όλο του φάσμα, χαρακτηρίζεται από κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, με έντονο το ανήσυχο βλέμμα της και το αφαιρετικό της στυλ, τους ιδιαίτερους κι ενίοτε απόκοσμους χρωματισμούς, το κυρίαρχο δυναμικό φως των συνθέσεων. 

Η φωτογραφία αυτή, μοιάζει με μια εκ νέου ελεγεία του αστικού τοπίου, με τη λάμψη του φωτός και τις αντανακλάσεις του υγρού στοιχείου, όλα μέσα στο πλαίσιο δέντρων ενός πάρκου και ενός συντριβανιού που αποτελούν σύμβολα για την πόλη της Θεσσαλονίκης, η οποία μοιάζει με μια πόλη που φλέγεται από τα δικά της φώτα.

Α.Λ.

Τάσος Χριστάκης

Τάσος Χριστάκης (1947)

Χωρίς τίτλο, Νο Ι, 1990

Καμένο ξύλο, μικτή τεχνική

120x66x5 εκ.

Συλλογές Εθνικής Πινακοθήκης - Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου

“Θέλω με τα πιο φτωχά να φανερώσω· να αποκαλύψω με το τίποτα”, έχει γράψει ο ζωγράφος Τάσος Χρηστάκης, που το 1990 θα ασχοληθεί με την σχεδιαστική μετάπλαση του άσπρου του χαρτιού σε φως που προβάλλει εκτυφλωτικά μέσα από έναν δουλεμένο με το κάρβουνο σκοτεινό περίγυρο. Ταυτόχρονα καταπιάνεται και με την γλυπτική αποτύπωση της ίδιας ιδέας, σε μια σειρά από επίτοιχα ξύλα με καμμένες επιφάνειες, όπου η ρεαλιστική παρουσία του μαυρισμένου ξύλου μετουσιώνεται χάρη σε μια τεχνική επεξεργασία μέσα από την οποία αναδύεται η εννοιολογική διάσταση του έργου.

Εδώ το κάρβουνο, από σχεδιαστικό μέσο, μετατρέπεται σε ανάγλυφη ματιέρα πάνω στην οποία το φως δημιουργεί μια πολλαπλότητα αντανακλάσεων. Αυτό το τριμμένο κάρβουνο, στοιχείο έσχατης αποτέφρωσης, χρησιμοποιείται για να πλαισιώσει και να αναδείξει μια φωτιά που εσωτερικά συνεχίζει να καίει. Λιτότητα των εκφραστικών μέσων και λακωνική διατύπωση από τις οποίες απορρέει μια σημασιολογική αμφισημία, καθώς η φλόγα που κατακαίει τα βαθύτερα στρώματα του ξύλου μπορεί να ιδωθεί σαν στοιχείο καταστροφής της ζωοδότρας φύσης, αλλά και σαν σύμβολο της ζωής που εξακολουθεί να εμπεριέχεται στη γη σε μια κατάσταση εν δυνάμει, αλλά ικανή να αναγεννήσει ένα ολόκληρο καμένο δάσος. Είναι η ζωή που υποβαστάζει τη μορφή, και αυτή η δύναμη της αναγέννησης αντιπροσωπεύει την φωτεινή ελπίδα μέσα σε έναν κόσμο που απειλείται από οικολογική -και όχι μόνο- καταστροφή.

Κ.Τ.

Ρένα Παπασπύρου

Ρένα Παπασπύρου (1938)

Φωτιές στην πόλη. Εικόνα στην ύλη και προσθήκη, 1988-1990

Strappo, πανί, χρώμα, ηλεκτρικό φως

Συλλογές MOMus - Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Αλέξανδρος Ψυχούλης

Αλέξανδρος Ψυχούλης (1966)

R.P.2, 2001

Εκτύπωση σε καμβά

125x250 εκ.

Συλλογές MOMus - Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Σολομών Νικρίτιν

 Σολομών Νικρίτιν (1898-1965)

Άνθρωπος και σύννεφο, τέλη δεκαετίας 1920

Λάδι σε χαρτόνι, κολλημένο σε μουσαμά

142,3x142,3 εκ.

Συλλογές MOMus - Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Ομέντ Σαλεχί

Ομέντ Σαλεχί (1972)

Γη του Ζαχαροκάλαμου, 2003

20x40 εκ.

Συλλογές MOMus- Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Ο φωτογράφος ταξίδεψε στο νότιο Ιράν, σε περιοχές όπου υπάρχουν μεγάλες φυτείες ζαχαροκάλαμου και κατέγραψε τη διαδικασία της σκληρής χειρωνακτικής δουλειάς των εργατών που συλλέγουν τα καλάμια. Η γήινη χρωματική παλέτα, η δύναμη και η κόπωση των αντρικών σωμάτων και η γρήγορη κίνηση των κοφτερών δρεπανιών δημιουργούν εικόνες μιας παράξενης χορευτικής παράστασης που μας αποκαλύπτεται χάρη στη διακριτική παρέμβαση του φωτογράφου, ο οποίος αντιλαμβάνεται πόσο όμορφο και ανθρωπιστικό είναι να καταγράφει μια σκληρή κι επικίνδυνη καθημερινότητα που κανείς δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να παρακολουθήσει.

M.T.

Ομέντ Σαλεχί

Ομέντ Σαλεχί (1972)

Γη του Ζαχαροκάλαμου, 2003

20x40 εκ.

Συλλογές MOMus- Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Αχιλλέας Απέργης

Αχιλλέας Απέργης (1909-1986)

Χωρίς τίτλο, 1961-62

Mπρούτζος

178x81x35 εκ.

Συλλογές MOMus - Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Ο Αχιλλέας Απέργης εκδηλώνει με το έργο του μια από τις πιο ποιητικές μορφές της αφηρημένης τέχνης στο χώρο της μεταπολεμικής ελληνικής γλυπτικής. Από το 1958 άρχισε να χρησιμοποιεί μεταλλικές βέργες, τις οποίες συνενώνει με οξυγονοκόλληση, τεχνική που του επιτρέπει να σχεδιάζει πάνω στο υλικό του με τη φλόγα δημιουργώντας συνθέσεις που μετουσιώνουν τον γλυπτικό όγκο σε πλαστική γραφή στο χώρο. 

Φρέια Ναγιάντε

Φρέια Ναγιάντε (1977)

Ντομάτες I (Strawberries in winter), 2012

Συλλογές MOMus - Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης

Με στόχο τον απόλυτο έλεγχο στο πότισμα και την παροχή θρεπτικών συστατικών, οι ντομάτες φυτεύονται σε αποστειρωμένο υλικό, όπως ο πετροβάμβακας, και όχι σε χώμα. Με αυτόν τον τρόπο, σύμφωνα με τους καλλιεργητές, οι ντομάτες έχουν λιγότερες πιθανότητες να μολυνθούν από αρρώστιες, χρησιμοποιείται μικρότερη ποσότητα παρασιτοκτόνων και αυξάνεται η παραγωγή.

H Freya Najade στη σειρά Strawberries in Winter παρουσιάζει αινιγματικές σκηνές από την προσπάθεια του ανθρώπου να επιτύχει νέες τεχνικές στην καλλιέργεια βρώσιμων πρώτων υλών, μειώνοντας τα παρασιτοκτόνα και μεγιστοποιώντας την παραγωγή. Για να επιτευχθεί αυτό, ο άνθρωπος σε αρκετές περιπτώσεις αναλαμβάνει να παίξει με τεχνητό τρόπο το ρόλο τη φύσης, με άγνωστες ακόμη συνέπειες.

Η.Π.

Φρέια Ναγιάντε

Φρέια Ναγιάντε (1977)

Strawberries in Winter: Φράουλες, 2012

Συλλογές MOMus - Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης

Οι καλλιέργειες της φράουλας γίνονται σε υπερυψωμένες επίπεδες επιφάνειες. Το σύστημα μαζεύει πιο εύκολα τα φρούτα, ενώ ελέγχει τα αγριόχορτα και τα παράσιτα. Η ανάλυση των φύλλων και των χυμών καθορίζει τη σύνθεση των θρεπτικών συστατικών, τα οποία προσφέρονται με την άρδευση. Για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των φυτών, οι καλλιεργητές προσθέτουν διοξείδιο του άνθρακα από ένα κοντινό διυλιστήριο της Shell.

Η.Π.

Φρέια Ναγιάντε

Φρέια Ναγιάντε (1977)

Strawberries in Winter: Κάρδαμο, 2011

Συλλογές MOMus - Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης

Το κάρδαμο, οι τομάτες, τα αγγούρια ή και τα μαρούλια μεγαλώνουν σε κλειστά συστήματα μόνο με λάμπες LED. Δεν υπάρχει ηλιακό φως και κανένας εξαερισμός. Μέρα και νύχτα, καλοκαίρι και χειμώνας παύουν να υπάρχουν. Οι άνθρωποι μπορούν να καθορίσουν το σχήμα, τη γεύση και το χρώμα των φυτών και των φρούτων , τα οποία μπορούν πλέον να μεγαλώνουν οπουδήποτε, από την έρημο ως το εσωτερικό εστιατορίων και σουπερμάρκετ.

 Η.Π.

Σωτήρης Σόρογκας

Σωτήρης Σόρογκας (1936)
Πέτρα (πριν το 1974)
Πλαστικό σε μουσαμά, 200 x 180 εκ.

Συλλογές Εθνικής Πινακοθήκης - Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου

Το μεγάλων διαστάσεων έργο με τίτλο Η πέτρα, ένα από τα αγαπημένα θέματα του Σωτήρη Σόρογκα, αποτελεί ταυτόχρονα και μια εντυπωσιακή αποτύπωση κάποιων από τις βασικές ποιότητες της τέχνης του: σχεδιαστική δεινότητα, ασκητική λιτότητα στη χρήση των ζωγραφικών του μέσων και εστίαση στην απόδοση του φωτός, είναι τα μέσα με τα οποία ο καλλιτέχνης πλάθει αριστοτεχνικά κάθε μικρό κομμάτι του ορυκτού κόσμου. Ευαίσθητος σε όλη την πνευματικότητα που μπορεί να κρύβει η δυαδικότητα ανάμεσα σε φθορά και αφθαρσία, ο καλλιτέχνης στην πραγματικότητα πραγματεύεται μια βαθύτερη οντολογική σχέση, αυτήν του ουσιαστικού είναι των πραγμάτων με το εφήμερο ενός γίγνεσθαι. Και η απλή ογκοπλαστική καταγραφή ανάγεται σε συμπύκνωση στοχαστικότητας, υπαινικτική αναφορά σε βασικά υπαρξιακά προβλήματα που ταλανίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο.

Όπως αυτή η μετέωρη πέτρα, σεληνιακό τοπίο που αιωρείται χωρίς ίχνος ζωής πάνω σε ένα απροσδιόριστο άσπρο φόντο, σε μια σιωπή ανησυχητική που ηχεί σαν επικρεμάμενη απειλή μιας επερχόμενης καταστροφής ή σαν προάγγελος καθολικής ερήμωσης, αν ο άνθρωπος συνεχίσει να μην σέβεται και να ρυπαίνει αλόγιστα τη μάνα γη του.

 Κ.Τ.

Άρτεμις Σκεύα

Άρτεμις Σκεύα

Συντήρηση, 2016 (έργo από τη σειρά)

Συλλογές MOMus - Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης

Η Άρτεμις Σκεύα στην εργασία Συντήρηση (2016) θίγει με ευφάνταστο όσο και εύγλωττο τρόπο την απειλή που επικρέμεται πάνω από τη χλωρίδα και την πανίδα του πλανήτη. Εγκλωβισμένα μέσα σε τετράγωνα κομμάτια πάγου, τα εικονικά της δείγματα μοιάζουν να επιτυγχάνουν προσωρινά μόνο τη συντήρηση της μορφής έστω, καθώς οι δεξαμενές πάγου του πλανήτη βρίσκονται και οι ίδιες κάτω υπό ισχυρή πίεση, λόγω της ανόδου της μέσης θερμοκρασίας. Για πολλά από αυτά τα είδη αυτό που θα απομείνει τελικά θα είναι ίσως μόνο η εικονική τους μορφή ή κάποιας μορφής ομοίωμα.

Η.Π.

Άρτεμις Σκεύα

Άρτεμις Σκεύα

Συντήρηση, 2016 (έργo από τη σειρά)

Συλλογές MOMus - Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης

Άρτεμις Σκεύα

Άρτεμις Σκεύα

Συντήρηση, 2016 (έργo από τη σειρά)

Συλλογές MOMus - Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης

Γιάννης Παντελίδης

Γιάννης Παντελίδης

Σειρά Τίποτε προσωπικό: Εύοσμος, Θεσσαλονίκη, 2015

Συλλογές MOMus - Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης

Στη σειρά Τίποτε προσωπικό (2015), ο Γιάννης Παντελίδης ερευνά στην περίμετρο της Θεσσαλονίκης την αθέατη εκείνη ζώνη στην οποία η πόλη σταδιακά εισχωρεί στη φύση. Η ισχυρή επίδραση του αστικού φαινομένου, που τείνει να επεκτείνει τις ποικίλες χρήσεις του σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, όπως και η άνιση σχέση της υπαίθρου με το μητροπολιτικό κέντρο διερευνώνται εδώ σε εικόνες που αποκαλύπτουν αθέατα τοπία στα κρόσσια της πόλης.

Η.Π.

Γιάννης Παντελίδης

Γιάννης Παντελίδης

Σειρά Τίποτε προσωπικό: Γαλλικός ποταμός, 2015

Συλλογές MOMus - Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης

 

Άλαν Σεκούλα

Άλαν Σεκούλα (1951-2013)

Middle Passage, Chapter 3 from Fish Story [(1990-1993)], 1993

19 έγχρωμες φωτογραφίες και 4 πινακίδες με κείμενα

Έκδοση 2/5και 1 δοκίμιο του καλλιτέχνη

Αγορά 2002

Συλλογή ΕΜΣΤ

Ο Άλαν Σεκούλα διεύρυνε τις καλλιτεχνικές χρήσεις της φωτογραφίας συνδυάζοντας πρακτικές της εννοιολογικής τέχνης με πρακτικές της φωτογραφίας ντοκιμαντέρ, σε φωτογραφικές εγκαταστάσεις που απαρτίζονται από φωτογραφικές εκτυπώσεις, προβολές διαφανειών, ηχογραφημένες ομιλίες, γραπτές μαρτυρίες και κείμενα. Μέσα από το πολιτικό του έργο εστιάζει στον τρόπο που η καπιταλιστική οικονομία, η βιομηχανία και η ναυτιλία επιδρούν στην καθημερινή ζωή απλών ανθρώπων, εργατών και κοινοτήτων. Το Μεσαίο πέρασμα αποτελεί το τρίτο από τα εννέα κεφάλαια του μεγαλύτερου φωτογραφικού έργου Ιστορία Ιχθύων. Το έργο αυτό έχει διπλή μορφή: αφενός ως μια φωτογραφική εγκατάσταση αναπτυγμένη σε εννέα μέρη με φωτογραφικές εκτυπώσεις, προβολή διαφανειών και κείμενο κι αφετέρου ως ένα βιβλίο επτά κεφαλαίων, το οποίο διατηρεί την ίδια δομή και περιλαμβάνει επιπροσθέτως ένα δοκίμιο, γραμμένο από τον ίδιο τον καλλιτέχνη, πάνω στο θέμα της εγκατάστασης: τον ρόλο των λιμανιών και της ναυτιλίας στη συγκέντρωση του κεφαλαίου και στην εκμετάλλευση των ναυτικών και λιμενεργατών. Tο Μεσαίο πέρασμα αποτελεί μια αυτόνομη ενότητα μέσα στο Ιστορία Ιχθύων, στην οποία ο Άλαν Σεκούλα, παρακολουθώντας και καταγράφοντας τη ζωή πάνω σε ένα εμπορικό πλοίο που μεταφέρει κοντέινερ από τη μία πλευρά του Ατλαντικού στην άλλη. Μέσα από την καταγραφή της φωτογραφικής του μηχανής, ο Σεκούλα βρίσκει αφορμή για να αναδείξει τις υλικές, εργασιακές και περιβαλλοντολογικές προεκτάσεις αυτού που στη σύγχρονη «παγκοσμιοποιημένη» οικονομία προσλαμβάνεται ως αφηρημένη ροή κεφαλαίου.

Σ.Σ.

Άλαν Σεκούλα

Άλαν Σεκούλα (1951-2013)

Middle Passage, Chapter 3 from Fish Story [(1990-1993)], 1993

19 έγχρωμες φωτογραφίες και 4 πινακίδες με κείμενα

Έκδοση 2/5και 1 δοκίμιο του καλλιτέχνη

Αγορά 2002

Συλλογή ΕΜΣΤ

Άλαν Σεκούλα

Άλαν Σεκούλα (1951-2013)

Middle Passage, Chapter 3 from Fish Story [(1990-1993)], 1993

19 έγχρωμες φωτογραφίες και 4 πινακίδες με κείμενα

Έκδοση 2/5και 1 δοκίμιο του καλλιτέχνη

Αγορά 2002

Συλλογή ΕΜΣΤ

Νίκος Τρανός

Νίκος Τρανός (1957)
Ένας Παγετώνας στο τραπέζι μας, 2013
Υαλωμένος άργιλος, ξύλινο οικιακό τραπέζι
230 x 180 x 100 εκ.
Δωρεά από τον καλλιτέχνη, 2017

Συλλογή ΕΜΣΤ

Η γλυπτική εγκατάσταση του Νίκου Τρανού αναφέρεται στην ιδέα του πυρηνικού χειμώνα, δηλαδή στις κλιματικές συνθήκες που προβλέπεται ότι θα επικρατήσουν στον πλανήτη σε περίπτωση εκτεταμένου πυρηνικού πολέμου. Οι ροζ μεταλλαγμένες μορφές, κατασκευασμένες από άργιλο διαφορετικών τύπων, ψημένες και υαλωμένες στους 1.050 oC, παραπέμπουν στο χρώμα της νοσοκομειακής πτέρυγας, όπου νοσηλεύτηκαν τα θύματα ραδιενεργής δηλητηρίασης έπειτα από την πυρηνική καταστροφή στο εργοστάσιο Daiichi της Φουκουσίμα το 2011. Παρά την εκ πρώτης όψεως παραμυθένια εικόνα που παρουσιάζει, το έργο σχολιάζει τον εφησυχασμό μας, την ώρα που η κλιματική αλλαγή, που μπορεί να προκύψει από τη χρήση πυρηνικών, αποτελεί απειλή και όχι εκφοβισμό.

Τ.Π.

Τζόρτζ Οσόντι

Τζορτζ Οσόντι
Oil Rich Niger Delta, 2003 – 2007
Φωτογραφική εγκατάσταση
Προβολή 120 ψηφιακών φωτογραφιών
Διάρκεια: 10΄, σε επανάληψη

Συλλογή ΕΜΣΤ

Το δέλτα  του Νίγηρα έχει θεμελιώδη σημασία για την οικονομία της Νιγηρίας καθώς το πετρέλαιο από αυτήν την περιοχή αποτελεί το 95% του εξαγωγικού εμπορίου της χώρας. Μεταξύ 2003 και 07, ο Τζορτζ Οσόντι δούλεψε στην περιοχή και κατέγραψε τη δραματική επίδραση που είχε η εξόρυξη πετρελαίου στο περιβάλλον και τον τοπικό πληθυσμό. Το Oil Rich Niger Delta παρουσιάζει εικόνες φτώχιας, βίας, διαφθοράς και καταστροφής που αντικατροπτίζουν την περιβαλλοντική υποβάθμιση και την φτωχοποίηση εκατομμυρίων ντόπιων σε μια από τις πλουσιότερες περιοχές της Αφρικής, ως συνέπεια της ανθρώπινης επέμβασης στη φύση. Πέρα όμως από την τραγωδία ο Οσόντι καταφέρνει να διηγηθεί με ευαισθησία ιστορίες σθένους και υπέρβασης του ανθρώπινoυ πνεύματος και αυτό διαφοροποιεί το έργο του από μια ειδησεογραφική καταγραφή ενός πολιτικού ανθρωπιστικού και περιβαλλοντικού σκανδάλου.

Α.Μ.

Κώστας Τσόκλης

Κώστας Τσόκλης (1930)

Οι Άγγελοι του Μέλλοντος, 2001
Εγκατάσταση
Έγχρωμη βιντεοπροβολή με ήχο σε τοίχο διαστάσεων 500 x 375 εκ, χώμα και σκουπίδια.
Μεταβλητές διαστάσεις
Δωρεά από τον καλλιτέχνη, 2002

Συλλογή ΕΜΣΤ

Ένας πολυδιάστατος καλλιτέχνης που πρωτοπορεί, πειραματίζεται αλλά κυρίως αμφισβητεί όλες τις παραδοχές της τέχνης, ο Κώστας Τσόκλης στο Οι Άγγελοι του Μέλλοντος, 2001 δημιουργεί μια μνημειακή εγκατάσταση ζωντανής ζωγραφικής που θίγει τη φιλοσοφική διερώτηση επί του ορισμού της αρετής.

Πάνω στον ζωγραφικό καμβά προβάλλονται βιντεογραφημένες ανθρώπινες φιγούρες που μέσω της αγωνιώδους προσπάθειας τους να ξεφύγουν από τον σκουπιδότοπο (εικονικό και πραγματικό) που τους κρατά δέσμιους του βρώμικου, υλικού και φθαρτού κόσμου αποτυπώνουν ένα δυστοπικό, μη βιώσιμο μέλλον. Και ενώ εικονογραφικά παραπέμπει σε ονειρικές σκηνές Ανάληψης της Αναγέννησης θεματικά μάλλον αναφέρεται στην Ομηρική Νέκυια: όπως ο Οδυσσέας διαπράττει το ένα λάθος μετά το άλλο αλλά τελικά λαμβάνει τις σωστές αποφάσεις για να έρθει η τελική κάθαρση με την κατάβαση στον Άδη έτσι και οι Άγγελοι του Μέλλοντος είναι, όπως δηλώνει ο καλλιτέχνης, «άνθρωποι που για προσωπικό ή κοινωνικό όφελος θυσιάστηκαν, λερώθηκαν, τραυματίστηκαν, είπαν ψέματα, και που τελικά όμως, αισθάνθηκαν την ανάγκη της κάθαρσης και την επιδίωξαν».

Α.Μ.

Γιώργος Γεροντίδης

Γιώργος Γεροντίδης (1987)

Ένα κομμάτι γης, 2013

Tρικάναλο βίντεο

Συλλογές MOMus - Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Η εγκατάσταση βίντεο Ένα κομμάτι γης μπορεί να θεωρηθεί και έργο της Land Art (μια κίνηση τέχνης που βασίζεται στην υπόθεση ότι το έργο τέχνης και το φυσικό περιβάλλον είναι αλληλένδετα στοιχεία, καθώς το έργο κατασκευάζεται από εφήμερα φυσικά υλικά). Στα τρία βίντεο που προβάλλονται εδώ, ο καλλιτέχνης αναλαμβάνει το ρόλο του «αγρότη» και «οργώνει» ένα κομμάτι γης στο οικόπεδο του πρώην στρατοπέδου Κόδρα χρησιμοποιώντας κάδο απορριμμάτων. Στη συνέχεια το ποτίζει και, μετά από λίγες μέρες, «σχηματίζει» (ή προσφέρει) μια λωρίδα πράσινης γης μέσα στο φθινόπωρο. Η ανθρώπινη παρέμβαση στη φύση και τη γη, η καλλιτεχνική χειρονομία και η έννοια της τυχαιότητας συνυπάρχουν σε αυτό το έργο, το οποίο επιδιώκει να επαναφέρει στο προσκήνιο της τέχνης τη χειρωνακτική εργασία, που κατά πολλούς ανθρώπους  απουσιάζει από τη σύγχρονη τέχνη. Ταυτόχρονα, το έργο απεικονίζει ειρωνικά τον καλλιτέχνη με μια μπέρτα, ως έναν υπερήρωα.

Α.Λ.