Σπίτι. Μόνιμη ή προσωρινή κατοικία. Καταφύγιο από κακοκαιρίες κάθε λογής. Τόπος ξεκούρασης, ανασυγκρότησης, περισυλλογής. Πεδίο ζύμωσης με το εντός, με δυσκολίες εσωτερικές, που φυτρώνουν αζήτητες. Χώρος καλλιέργειας της ιδιωτικότητας. Όπου κανείς μπορεί να γελά με αιτία. Και χωρίς. [Πάνος Κοκκινιάς, Laughter, από τη σειρά «Home», 1994-1995]

Το έργο ανήκει σε μια περίοδο που η Άλεξ Μυλωνά δούλευε συνθέσεις με λεπτές πλάκες λευκού μαρμάρου, με σχήματα απλά και προαιώνια, όπως αυτό του κύκλου. Η φωτεινότητα και η υφή του υλικού, τα ανεπαίσθητα κοψίματα της επιφάνειας, η αρμονική και λιτή δομή, συντείνουν στην ξεχωριστή αισθητική απόλαυση. Η δημιουργός, μέσα από την καθαρότητα της γεωμετρίας, επιθυμεί να αιχμαλωτίσει και να συνοψίσει το πνεύμα και τη μοναδικότητα του τόπου. Και ταυτόχρονα, το τέλειο σχήμα του κύκλου έρχεται να υποδηλώσει τη ζωή, να υποβάλλει συναισθήματα χαλάρωσης, ηρεμίας και εσωτερικής γαλήνης, σ' έναν ταραγμένο και απρόβλεπτο κόσμο. [ Άλεξ Μυλωνά, Αιγαίο ΙΙ, 1984, Αθήνα, μάρμαρο, 62 x 63 x 24 εκ., MOMUs-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά]

Η Ξένια Έντερ (1895-1955) ήταν μια καλλιτέχνιδα που δόξαζε με το έργο της την φύση. Όπως και τα τρία αδέλφια Μπορίς, Μαρία και Γιούρι, σπούδασε ζωγραφική στην Αγία Πετρούπολη. Κατά τη δεκαετία του 1920 εργάστηκε ως βοηθός έρευνας στο Τμήμα "Οργανικής Παιδείας" του Κρατικού Ινστιτούτου Καλλιτεχνικής Παιδείας στο Λένινγκραντ και πειραματίστηκε με την έννοια του χώρου υπό την επίβλεψη του δασκάλου της Μιχαήλ Ματιούσιν. Το 1924 συμμετείχε στην 14η Μπιενάλε της Βενετίας. Ενδιαφερόταν πολύ για τις οργανικές μορφές, τα χρώματα και το φως και απεικόνιζε τη φύση ως έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο οργανισμό. Της άρεσε να εργάζεται για την δημιουργία διακοσμητικών έργων και χρησιμοποιούσε μοτίβα με οργανικά θέματα. Ένα παράδειγμα της ενασχόλησής της με την διακόσμηση και τον γραφιστικό σχεδιασμό είναι αυτά τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα λουλουδιών που δημιουργούνται με την τεχνική του κολάζ. [Ξένια Έντερ, Χωρίς Τίτλο (μοτίβο λουλουδιών), μέσα δεκαετίας 1920, MOMus – Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Κωστάκη]

Το άγγιγμα είναι μια απο τις πρώτες αισθήσεις που βιώνουμε ακόμη και ως έμβρυα μέσα στην μήτρα, ενω στη συνέχεια αποτελεί το μέσο γνωριμίας μας με τον κόσμο. Είναι αδιαπραγμάτευτα ζωτικής σημασίας, μια έμφυτη ανάγκη και μια πρωταρχική λειτουργία άρρηκτα συνυφασμένη με την αντίληψη, ένας άλλος τρόπος όρασης . Ενεργοποιώντας συναισθήματα αγάπης, καθησυχασμού, τρυφερότητας, στήριξης και ενσυναίσθησης το άγγιγμα αποτελεί έναν απο τους πιο θεμελιώδεις δείκτες επικοινωνίας. Ωστόσο, η χειρονομία της επαφής πολλές φορές περιορίζεται ή απαγορευεται, επ’ αόριστον διακόπτεται ή για κάποιο χρονικό διάστημα αναβάλλεται. Κατά τον Βρετανό ποιητή John Keats, όμως , «το άγγιγμα έχει μνήμη» καθώς πάνω στο σώμα, το οποίο είναι δεξαμένη γνώσεων και βιωμάτων, αποτυπώνονται οι βαθύτερες ιστορίες μας. Ακόμη και όταν αυτό απουσιάζει, τα σημάδια και οι αναμνήσεις που αφήνει, μένουν ανθεκτικά και ανυπέρβλητα μέσα στο χρόνο. Το βίντεο της Tania Bohuslavska που παρουσιάστηκε στο 2ο Thessaloniki Queer Arts Festival τον Ιούνιο του 2019 στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών, υμνεί την ιεροτελεστία της επαφής και τα συναισθήματα που εγείρει. [Tania Bohuslavska, Gala's Music, 2017, βίντεο, 05:28 λεπτά]

Το σπίτι μας είναι ο πλανήτης: Στο διάστημα από το 1919 ως το 1921 ο Γκούσταβ Κλούτσις εργάστηκε πάνω στην ιδέα της ζωγραφικής αναπαράστασης ενός πλανήτη που αιωρείται και στον οποίον τηρούνται οι κανόνες της ατμοσφαιρικής βαρύτητας ενώ τα διάφορα μινιμαλιστικά επίπεδα που τέμνουν την σφαίρα επιδιώκουν να μεταφέρουν μηνύματα σχετικά με τις δυνατότητες των νέων τεχνολογικών επιτευγμάτων. Ο κεντρικός πίνακας, ο οποίος έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον ως προς την χρήση υλικών που μεταβάλλουν την υφή, τιτλοφορείται «Δυναμική Πόλη». Ο Κλούτσις έχει παρουσιάσει τον πίνακα και με τον τίτλο «Σχέδιο για την Πόλη του Μέλλοντος» ενώ έχει χαρακτηρίσει την καλλιτεχνική του μέθοδο «αξονομετρική ζωγραφική». Το έργο αντικατοπτρίζει επίσης τη γοητεία που συνεπήρε πολλούς από τους Ρώσους καλλιτέχνες της πρωτοπορίας σχετικά με τις θεωρίες κοσμικών, αστρονομικών φαινομένων και το ενδιαφέρον τους για τη μελλοντική κατάκτηση του διαστήματος, τη μελέτη του σύμπαντος και ο εποικισμός πλανητών. Ο Κλούτσις συνέχισε να εργάζεται για αρκετά χρόνια στο μοτίβο της «Δυναμικής Πόλης» και δημιούργησε μια σειρά από φωτομοντάζ, στα οποία παρουσιάζεται μια φουτουριστική αναπαράσταση της σύγχρονης πόλης με προσόψεις ουρανοξυστών και με επιλεκτικό αναπαραστατικό χαρακτήρα, ώστε στοιχεία ανθρώπινων μορφών και τοίχοι κτηρίων να προβάλλονται από όλα τα σημεία δημιουργώντας την αίσθηση της βαρύτητας, όπως συμβαίνει σ’ έναν πλανήτη. [Γκούσταβ Κλούτσις, Δυναμική Πόλη (φωτομοντάζ), 1921, MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Κωστάκη]

Το σπίτι είναι ο κατ’ εξοχήν προστατευμένος χώρος της οικογένειας, όπου ασκείται αδιαλείπτως η κηδεμονία, σφυρηλατούνται προδιαθέσεις, καλλιεργούνται χαρακτήρες και ιδεολογίες, δεσπόζουν σύμβολα και εικόνες. Είναι ακόμη ο τόπος στον οποίο αναδύονται μερικές φορές αθέατα κάγκελα, αχρείαστοι περιορισμοί, μεγάλοι συμβιβασμοί. Είναι ένας προστατευμένος χώρος από τον οποίο ενίοτε χρειάζεται κανείς προστασία. [Χριστίνα Κάλμπαρη, Κηδεμονία, 2002, Από τη σειρά «Μικρές ιστορίες εγκλεισμού», MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης]

Η Άμυνα εντάσσεται στην ενότητα των συνθέσεων της Άλεξ Μυλωνά με τις οποίες συμμετείχε στη Μπιενάλε της Βενετίας το 1960. Πρόκειται για ένα αφηρημένο έργο από σφυρήλατο σίδηρο, που το χαρακτηρίζει η μετωπικότητα, οι αιχμηρές απολήξεις και η ισόρροπη οργάνωση των επίπεδων επιφανειών. Η Άμυνα είναι ένα συμβολικό τείχος, που έρχεται να μορφοποιήσει την έννοια της αντίστασης, αλλά και εκείνες τις έννοιες της προστασίας της ζωής και της αντοχής σε δύσκολες και ακραίες συνθήκες και καταστάσεις. [Άλεξ Μυλωνά, Άμυνα, 1960, Αθήνα, σφυρήλατο σίδερο, 65 x 125 x 22 εκ., MOMUs-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά]